Sociale antropologie (of culturele antropologie) is de wetenschap die het sociale gedrag, de economische en politieke structuur en de ideologie (waaronder religie) van volken en bevolkingsgroepen bestudeert.

Van oordelen naar begrijpen. Van polariseren naar verbinden.

Op Descart zoeken we naar verbinding tussen diverse (wetenschappelijke) gebieden. Vakken op Descart zijn geen eilandjes, maar werken samen. Op Descart willen we aandacht besteden aan: levensbeschouwing, burgerschap, maatschappijleer, filosofie en onderzoeksvaardigheden (science). We kiezen ervoor om deze disciplines met elkaar te verbinden tot één schoolvak, te weten antropologie, in één doorlopende leerlijn in klas 2, klas 3 en klas 4.

Het binnen- en buitenschools leren past in de visie van Descart. Een kern van het vak antropologie is om de wereld om ons heen te verbinden aan wat we leren op school; de theorie en praktijk met elkaar in verband brengen. Onder het vak antropologie valt ook de voettocht en een maatschappelijke stage.

Burgerschap binnen het vak antropologie

Scholen hebben een burgerschapsopdracht. Sinds 1 augustus 2021 geldt de nieuwe wet voor burgerschapsonderwijs. Daarmee is het burgerschapsonderwijs minder vrijblijvend geworden. Scholen moeten op een doelgerichte en meer samenhangende wijze aandacht besteden aan actief burgerschap en sociale integratie en moeten verantwoording afleggen over hun burgerschapsonderwijs.

Op Descart geven we binnen het vak antropologie vorm aan burgerschapsonderwijs conform de nieuwe wetgeving.

De overheid acht het bevorderen van verbinding met en participatie in de samenleving van groot maatschappelijk belang. In Nederland is dat met respect voor elkaar, voor de democratie en de rechtstaat en voor de vrijheden die iedereen heeft. School is een belangrijke plek om erover te leren en ermee te oefenen. Het onderwijs bevordert actief burgerschap en sociale cohesie op doelgerichte en samenhangende wijze, waarbij het onderwijs zich in ieder geval herkenbaar richt op:

• het bijbrengen van respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat, zoals verankerd in de Grondwet, en de universeel geldende fundamentele rechten en vrijheden van de mens, en het handelen naar deze basiswaarden op school;
• het ontwikkelen van de sociale en maatschappelijke competenties die de leerling in staat stellen deel uit te maken van en bij te dragen aan de pluriforme, democratische Nederlandse samenleving en;
• het bijbrengen van kennis over en respect voor verschillen in godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, afkomst, geslacht, handicap of seksuele gerichtheid alsmede de waarde dat gelijke gevallen gelijk behandeld worden.

Levensbeschouwing binnen het vak antropologie

De kracht van levensbeschouwing:

• Veel mythes en verhalen maken onderdeel uit van onze culturele canon, taal en kunstwereld.
• De joods-christelijke traditie is tamelijk bepalend voor het kunnen begrijpen van onze maatschappij en haar instituties.
• Er lijkt minder begrip van en voor de verschillende levensovertuigingen in onze maatschappij. Mensen leven vaak in hun eigen bubbel.

Levensbeschouwing omvat de zin van het leven (filosofie) als het gaat om een rationele grondslag. Bij levensbeschouwing hoort bijvoorbeeld ook geweten, culturele tradities, wereldbeeld en ideologie. Bij het vak levensbeschouwing maken onze leerlingen, vanuit onze katholieke identiteit en Gregorius kernwaarden, kennis met diverse religieuze levensbeschouwingen. Tevens maken onze leerlingen kennis met seculiere levensbeschouwingen, mensbeeld, ethiek, maatschappij en geschiedenis. Met als belangrijkste doel dat ieder kennis krijgt van allerlei levensbeschouwingen. En met als belangrijkste boodschap dat ieder respect heeft voor verschillende levensbeschouwingen.

Maatschappijleer binnen het vak antropologie

De kracht van maatschappijleer:

• kennis van grondrechten en staatsinrichting om maatschappelijke vraagstukken te kunnen begrijpen;
• specifieke, actuele gebeurtenissen kunnen analyseren;
• politieke bewustwording, standpuntbepaling en oefenen in debatteren.

Maatschappijleer is een landelijk verplicht vak. Politiek systeem (parlementaire democratie), rechtsstaat (de Nederlandse rechtsstaat), cultuur (pluriforme samenleving) en sociaaleconomisch systeem (verzorgingsstaat) vormen de hoofdgebieden van het vak.

Antropologie als onderdeel van het examen op Descart

Het vak antropologie is onderdeel van het examen op Descart:

• Maatschappijleer is voor alle leerlingen onderdeel van het combinatiecijfer (op Descart is het combinatiecijfer het rekenkundig gemiddelde van maatschappijleer, ckv en het profielwerkstuk).
• Onderzoeksvaardigheden vormt een cruciaal element van de leerlijn bij het vak antropologie op Descart en is de basis waarop het profielwerkstuk (onderdeel van het combinatiecijfer) vorm krijgt.
• Leerlingen die de leerlijn willen uitbreiden, kiezen het centraal examenvak ‘maatschappijwetenschappen’. Het vak maatschappijwetenschappen start in klas 4. Sommige leerlingen volgen daarmee in klas 4 zowel het vak antropologie als het vak maatschappijwetenschappen.

Aantal lesuren antropologie op Descart

Op Descart bieden we in totaal 6 lesuren het vak antropologie aan, verspreid over drie leerjaren. Het vak wordt gegeven in klas 2 (2 lesuren per week in het tweede semester), klas 3 (2 lesuren per week) en klas 4 (3 uur = 2 lesuren per week + 1 meesterproefweek in mei/juni). Antropologie wordt voor alle leerlingen op Descart in klas 4 (v4, h4) afgesloten.

Maatschappijwetenschappen: Voor leerlingen die de leerlijn willen voortzetten, komen hier de uren maatschappijwetenschappen bovenop (7 lesuren in v4+v5 / 4 lesuren in h4). Leerlingen die de volledige leerlijn kiezen te volgen, krijgen daarmee 13 lesuren over vier leerjaren op vwo en 10 lesuren over drie leerjaren havo.

Het bovenstaande is vastgesteld door medezeggenschapsraad in november 2021